คณะผู้แทนรัฐสภาไทยเข้าร่วมการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 และการประชุมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ณ นครเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส เป็นวันแรก

เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม 2567 คณะผู้แทนรัฐสภาไทย ประกอบด้วย น.ส.สรัสนันท์ อรรณนพพร สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร นายชวภณ วัธนเวคิน สมาชิกวุฒิสภา นายกัณวีร์ สืบแสง น.ส.ตวงทิพย์ จินตะเวช นายชัยวัฒน์ สถาวรวิจิตร และนายอัคร ทองใจสด สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เข้าร่วมการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 และการประชุมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง (The 149th IPU Assembly and related meetings) ระหว่างวันที่ 13 -17 ต.ค. 67 ณ ศูนย์การประชุม CICG นครเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส เป็นวันแรก โดยสรุปภารกิจของคณะผู้แทนรัฐสภาไทย ได้ดังนี้

1. การประชุมอาเซียน+3 และการประชุมกลุ่มภูมิรัฐศาสตร์เอเชีย - แปซิฟิก เมื่อเวลา 8.30 น. คณะผู้แทนรัฐสภาไทยเข้าร่วมการประชุมกลุ่มอนุภูมิภาคอาเซียน+3 ซึ่งมีคณะผู้แทนรัฐสภามาเลเซีย ทำหน้าที่ประธานการประชุม โดยมีวาระสำคัญในการพิจารณาเสนอชื่อผู้แทนเข้าดำรงตำแหน่งของสหภาพรัฐสภาที่ว่างในห้วงการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 โดยมี 2 ประเทศ แสดงความจำนงในการชื่อผู้สมัคร ได้แก่ รัฐสภามาเลเซีย เสนอชื่อผู้แทนลงสมัครในคณะ กมธ.สามัญสหภาพรัฐสภาว่าด้วยสันติภาพและความมั่นคง และรัฐสภาไทย เสนอชื่อผู้แทนลงสมัคร 3 ตำแหน่ง ได้แก่ 
1) นายนพดล อินนา สมาชิกวุฒิสภา เป็นผู้สมัครในตำแหน่งคณะทำงานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสหภาพรัฐสภา 
2) น.ส.วิสาระดี เตชะธีราวัฒน์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เป็นผู้สมัครในตำแหน่งคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี และ 
3) นางอังคณา นีละไพจิตร สมาชิกวุฒิสภา เป็นผู้สมัครในตำแหน่งคณะ กมธ.สามัญสหภาพรัฐสภาว่าด้วยประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน 
ทั้งนี้ คณะผู้แทนรัฐสภาไทยให้ประเทศสมาชิกกลุ่มอาเซียน+3 พิจารณาให้การสนับสนุนผู้สมัครของไทยในโอกาสนี้ด้วย โดยที่ประชุมมีมติรับทราบและเห็นชอบการเสนอชื่อผู้แทนทั้ง 4 คน เข้าสู่การพิจารณาของกลุ่มภูมิรัฐศาสตร์เอเชีย - แปซิฟิกต่อไป  

ต่อมาในเวลา 09.00 น. เข้าสู่การประชุมกลุ่มภูมิรัฐศาสตร์เอเชีย - แปซิฟิก มีผู้แทนจากสภาประชาชนแห่งชาติจีน ทำหน้าที่ประธานการประชุม มีประเทศสมาชิกเข้าร่วมประชุม 19 ประเทศ จากทั้งหมด 36 ประเทศ วาระสำคัญยังคงเป็นการพิจารณาตำแหน่งที่ว่างของสหภาพรัฐสภาในห้วงการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 ซึ่งมีตำแหน่งที่ว่าง 7 ตำแหน่ง โดยมีหลายประเทศเสนอชื่อผู้แทนสมัครเข้าดำรงตำแหน่งต่าง ๆ ซ้ำกันเป็นจำนวนมาก เช่น อิหร่าน อินเดีย ออสเตรเลีย มัลดีฟส์ มาเลเซีย และไทย เป็นต้น ทั้งนี้ ตามข้อบังคับการประชุมของกลุ่มภูมิรัฐศาสตร์เอเชีย - แปซิฟิก จะใช้วิธีการเจรจาประนีประนอมเพื่อหาข้อยุติร่วมกัน แต่หากไม่สามารถตกลงกันได้จะใช้วิธีการเลือกตั้งโดยวิธีลับ ซึ่งในกรณีของรัฐสภาไทยที่เสนอชื่อสมาชิกรัฐสภาทั้ง 3 คน ตามที่ได้รับการรับรองจากมติที่ประชุมอาเซียน+3 ไปก่อนหน้า ปรากฏว่าเกิดภาวะการแข่งขันระหว่างไทยกับออสเตรเลียและอินเดียในตำแหน่งคณะ กมธ.สามัญสหภาพรัฐสภาว่าด้วยประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน แต่หลังจากเจรจาร่วมกัน ฝ่ายไทยและอินเดียสมัครใจถอนตัวและเปิดทางให้ออสเตรเลียได้ดำรงตำแหน่งนี้ ในขณะที่ภาวะการแข่งขันระหว่างไทยกับมัลดีฟส์ ในตำแหน่งคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี และคณะทำงานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสหภาพรัฐสภาไม่สามารถเจรจาตกลงหาข้อยุติที่เป็นที่น่าพอใจสำหรับทั้งสองฝ่ายได้ จึงนำไปสู่การเลือกตั้งโดยวิธีลงคะแนนลับ ซึ่งผลปรากฏว่ารัฐสภาไทยเป็นผู้ชนะทั้งสองตำแหน่ง โดยในคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี รัฐสภาได้ชนะไปด้วยคะแนน 13 ต่อ 4 ในขณะที่คณะทำงานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสหภาพรัฐสภา ชนะไปด้วยคะแนน 12 ต่อ 5

โดยสรุป รัฐสภาไทยส่งผู้สมัครลงชิงตำแหน่งในการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 จำนวน 3 ตำแหน่ง ได้รับมติผ่านการเลือกตั้งของกลุ่ม APG รวม 2 ตำแหน่ง ได้แก่ 1) นายนพดล อินนา สมาชิกวุฒิสภา ดำรงตำแหน่งในคณะทำงานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสหภาพรัฐสภา (วาระ 4 ปี) และ 
2) น.ส.วิสาระดี เตชะธีราวัฒน์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ดำรงตำแหน่งในคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี (วาระ 2 ปี ครึ่ง เนื่องจากดำรงตำแหน่งในวาระที่เหลืออยู่ของผู้ดำรงตำแหน่งเดิมของไทยที่พ้นจากสมาชิกภาพการเป็นสมาชิกรัฐสภา)
ทั้งนี้ ที่ประชุมกลุ่ม APG ได้รับชมคลิปวีดิทัศน์ประชาสัมพันธ์การประชุมรัฐสภาภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกว่าด้วยความมั่นคงด้านสุขภาพระดับโลก (Regional Conference for the Asia-Pacific Parliaments on Global Health Security) ที่รัฐสภาไทยจะเป็นเจ้าภาพจัดร่วมกับ IPU ระหว่างวันที่ 2 - 3 ธ.ค. 67 ที่กรุงเทพฯ อีกด้วย

2. การประชุมสหภาพรัฐสภาสตรี (Forum of Women Parliamentarians) ครั้งที่ 38 วาระที่หนึ่ง เวลา 10.30 -13.00 น. โดยมี น.ส.ตวงทิพย์ จินตะเวช สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เข้าร่วม และ Ms. Cynthia Lopez Castro สมาชิกรัฐสภาจากเม็กซิโก ในฐานะประธานคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี ทำหน้าที่ประธานการประชุม ที่ประชุมได้รับรองระเบียบวาระการประชุม รับฟังการดำเนินงานของคณะ กมธ.สหภาพรัฐสภาสตรี ในห้วงการประชุม IPU ครั้งที่ 148 เมื่อเดือน มี.ค. 67 ณ นครเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส รับฟังกิจกรรมต่าง ๆ ของ IPU ในด้านความเท่าเทียมระหว่างเพศ และมีการอภิปรายต่อร่างข้อมติเรื่อง “The impact of artificial intelligence on democracy, human rights and the rule of law” ของคณะ กมธ.สามัญสหภาพรัฐสภาว่าด้วยประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน ในการนี้ น.ส.ตวงทิพย์ ได้อภิปรายต่อที่ประชุมว่า “ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence – AI) นั้นมีทั้งผลดีผลเสียต่อมวลมนุษยชาติทั่วโลก การนำ AI มาใช้ในการบังคับใช้กฎหมาย การสาธารณสุข และการบริการสาธารณะอื่น ๆ นั้นสามารถเสริมทั้งพลังอำนาจและในขณะเดียวกันก็ลดความสำคัญผู้หญิงลงด้วย ขึ้นอยู่กับว่าเทคโนโลยีดังกล่าวได้ถูกออกแบบถูกนำไปปรับใช้อย่างไร ประเด็นหนึ่งที่มีความน่าห่วงกังวลคือในการพัฒนาเทคโนโลยี AI นั้นผู้หญิงมีส่วนร่วมในจำนวนน้อยมาก ในกรณีที่ผู้หญิงมิได้มีส่วนร่วมในการออกแบบหรือในกระบวนการตัดสินใจแล้ว อัลกอริธึม (หรือ ชุดคำสั่ง) อาจสะท้อนให้เห็นถึงอคติลำเอียงทางเพศโดยมิได้ตั้งใจ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบในวิธีการปฏิบัติต่อผู้หญิงและเด็กหญิงทั้งในภาครัฐและเอกชน ยิ่งกว่านั้น ข้อมูลที่ไม่ถูกต้องจาก AI และการล่วงละเมิดอย่างไม่เหมาะสมทางสื่อออนไลน์มีผลกระทบต่อผู้หญิง โดยเฉพาะในบทบาททางการเมืองและบทบาทในทางสาธารณะ ความรุนแรงทางดิจิทัลนี้คุกคามโดยตรงต่อความปลอดภัย ศักดิ์ศรี และการมีส่วนร่วมของผู้หญิงในกระบวนการประชาธิปไตย เป็นเรื่องสำคัญว่าเราสนับสนุนนโยบาย AI ที่มีลักษณะครอบคลุมที่ให้ความสำคัญต่อความเท่าเทียมทางเพศในลำดับต้น ๆ และเพื่อหลีกเลี่ยงอคติทางเพศ การจัดตั้งคณะ กมธ.ใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับ AI ควรมีองค์ประกอบทั้งผู้ชายและผู้หญิงเพื่อให้การออกแบบ AI ได้คำนึงถึงทุกคนซึ่งเป็นหลักประกันในเรื่องของโอกาส การมีส่วนร่วมที่เท่าเทียมและผลลัพธ์ที่ได้จากการออกแบบสำหรับทุกคน"

จากนั้น ในช่วงบ่ายเวลา 14.30 - 17.30 น. น.ส.สรัสนันท์ อรรณนพพร สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ได้เข้าร่วมประชุมสหภาพรัฐสภาสตรี ในวาระที่สอง และได้ร่วมอภิปรายต่อที่ประชุมในหัวข้อ “Sustaining peace and providing justice to women and girls” ความว่า ผู้หญิงและเด็กหญิงเป็นผู้มีส่วนได้เสียสำคัญในกระบวนการสันติภาพและยังเป็นส่วนสำคัญของกระบวนการพยายามในการสร้างสันติภาพซึ่งผู้หญิงเองกลับไม่เคยร่วมอยู่ในกระบวนการเจรจาสันติภาพเลย ทั้งนี้ ในส่วนการดำเนินการของประเทศไทยยืนยันได้โดยการที่ประเทศไทยบรรลุเป้าประสงค์ 16.3 ของเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน “ส่งเสริมหลักนิติธรรมทั้งในระดับชาติและระหว่างประเทศ และสร้างหลักประกันว่าทุกคนสามารถเข้าถึงความยุติธรรมอย่างเท่าเทียม” ซึ่งประเทศไทยดำเนินโครงการที่มีความสำคัญ ได้แก่ โครงการพัฒนาระบบและเพิ่มศักยภาพการไกล่เกลี่ย ข้อพิพาทครอบครัวและมรดกตามบัญญัติแห่งศาสนาอิสลาม ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ และโครงการศูนย์นิติธรรมสมานฉันท์ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยสภาทนายความในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นต้น นอกจากนี้ บทบาทที่สำคัญของผู้หญิงอีกประการหนึ่งในกระบวนการสร้างสันติภาพตามข้อมติของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาติ ที่ 1325 ว่าด้วย ผู้หญิง สันติภาพ และความมั่นคง (WPS) ตัวอย่างหนึ่งคือเหตุการณ์ความไม่สงบในสถานการณ์ชายแดนภาคใต้เมื่อปี 2547 ซึ่งเหตุการณ์นี้ได้เปลี่ยนภาพลักษณ์ของผู้หญิงไทยในชายแดนภาคใต้จากเหยื่อมาเป็นการรวมกลุ่มของผู้หญิงที่ลุกขึ้นมาต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี ในส่วนของสมาชิกรัฐสภานั้น ได้ทำงานร่วมกับชุมชนท้องถิ่น องค์กรภาคประชาสังคม และหุ้นส่วนระหว่างประเทศเพื่อสนับสนุนการสร้างกฎหมายให้มีความเข้มแข็ง เพิ่มทรัพยากรที่จำเป็น และดำเนินนโยบายเพื่อคุ้มครองและเสริมสร้างพลังให้กับผู้หญิงและเด็กหญิง ประชาคมโลกจึงสามารถมั่นใจได้ว่า ประเทศไทยจะยังคงเสริมสร้างนโยบาย กฎหมาย และความเป็นหุ้นส่วนนี้ให้มีความเข้มแข็งมากยิ่งขึ้นเพื่อความยุติธรรมและสันติภาพที่ยั่งยืนโดยไม่มีผู้หญิงและเด็กหญิงคนใดถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

3. นอกจากนี้ คณะผู้แทนรัฐสภาไทยยังได้หารือทวิภาคีกับรัฐสภามิตรประเทศ รวม 2 รายการ ได้แก่
3.1 การพบปะหารือทวิภาคีกับคณะผู้แทนรัฐสภาเยอรมนี นำโดย Mr. Volkmar Klein สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเยอรมนี (Bundestag) โดยทั้งสองฝ่ายได้หารือถึงความร่วมมือทวิภาคีระหว่างไทยกับเยอรมนีในหลากหลายมิติ อาทิ ด้านการค้า ที่ความคืบหน้าของการเจรจาข้อตกลงเขตการค้าเสรีระหว่าง EU กับไทยยังคงมีเงื่อนไขผูกพันกับประเด็นกฎหมายภายในด้านการประมงของไทย และประเด็นอื่นๆ รวมถึงการลงทุน ปฏิสัมพันธ์ระหว่างรัฐสภาของทั้งสองประเทศ ตลอดจน แลกเปลี่ยนความคิดเห็นในประเด็นต่าง ๆ ได้แก่ สถานการณ์ในเมียนมาและประเด็นด้านมนุษยธรรม พร้อมทั้งรับทราบความเคลื่อนไหวและสถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบันของกันและกันอีกด้วย โดยไทยถือเป็นหุ้นส่วนที่เยอรมนีให้ความสำคัญภายใต้กรอบความร่วมมือกับอาเซียน ในบริบทของยุทธศาสตร์อินโด-แปซิฟิกของ EU พร้อมกันนั้น ฝ่ายเยอรมนีได้อวยพรให้รัฐบาลใหม่ของไทยสามารถบริหารจัดการด้านการเมืองได้อย่างราบรื่น อันจะส่งผลดีต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและความร่วมมือระหว่างไทยกับสหภาพยุโรปและเยอรมนี
3.2 การพบปะหารือกับคณะผู้แทน CRPH หรือสภาพลัดถิ่นของเมียนมา นำโดย Dr. Win Myat Aye สมาชิกสภาชาติพันธุ์ โดย CRPH ซึ่งได้รับการรับรองสถานะเป็นผู้สังเกตการณ์ของ IPU เป็นฝ่ายขอพบคณะผู้แทนรัฐสภาไทย ในการดังกล่าว ฝ่าย CRPH แสดงความขอบคุณที่ไทยให้ความช่วยเหลือและดูแลชาวเมียนมาที่หนีภัยการสู้รบตลอดจน แรงงานเมียนมาที่ทำงานอยู่ในประเทศไทย ในช่วงที่เมียนมาเผชิญกับความไม่สงบภายในประเทศ และได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับพัฒนาการปัจจุบันในเมียนมา โดยฝ่ายไทยได้ให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมแก่ประชาชนชาวเมียนมาในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบอย่างต่อเนื่องผ่านองค์การระหว่างประเทศต่าง ๆ ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา โดยทั้งสองฝ่ายต่างเห็นพ้องว่าอาเซียนและประชาคมระหว่างประเทศไม่ควรเพิกเฉยต่อสถานการณ์ในเมียนมา ทั้งนี้ ฝ่าย CRPH ได้ขอให้ไทยร่วมกับประชาคม IPU จับตาการเลือกตั้งทั่วไปในเมียนมาที่อาจมีขึ้นในปี 2568 โดยเมียนมาต้องการการสนับสนุนจากไทย อาเซียนและประชาคมโลกในการพัฒนาประชาธิปไตยแบบสหพันธรัฐและการธำรงไว้ซึ่งสิทธิมนุษยชนของชาวเมียนมา

เครดิตข่าวและภาพ : ฝ่ายเลขานุการคณะผู้แทนรัฐสภาไทยในการประชุมสมัชชาสหภาพรัฐสภา ครั้งที่ 149 กลุ่มงานสหภาพรัฐสภา  สำนักองค์การรัฐสภาระหว่างประเทศ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร